Vondst van de maand: Lampen uit de 13e eeuw

In de rubriek ‘Vondst van de maand’ tonen we een bijzondere vondst en vertellen het verhaal dat hierover bekend is.

Deze maand: Lampen uit de 13e eeuw
In de zomer van 2011 heeft een aanzienlijke opgraving plaatsgevonden ter plaatse van het huidige Rozet. Waar nu de kelder met het Erfgoedcentrum is gevestigd werden resten aangetroffen die terug gaan tot de late 12e of 13e eeuw. Het gebied werd opgehoogd en bebouwd. Er is een deel van de stadsmuur en een deel van de gekanaliseerde Jansbeek blootgelegd. Ook zijn er vele erven met water- en beerputten aangetroffen. Uit een kuil werden, behalve aardewerk uit de late 12e of de vroege 13e eeuw, ook 2 olielampen verzameld. In eerste instantie werd gedacht aan kandelaars, dus kaarsenhouders. Dit is onwaarschijnlijk door de grote diameter en onregelmatige vorm van de voorwerpen. Ze passen echter goed in de groep olielampen die in deze periode op de markt was.

2 olielampen van kogelpot aardewerk
De Romeinen introduceerden hier olielampen als verplaatsbare lichtbron. In het bovenste bakje werd in de brandstof een lontje gelegd. Bij dergelijke lampjes werd wel gemorst en de pitten dropen. De verloren olie of vet werd opgevangen in de lekbak eronder en kon weer worden hergebruikt. Gezien de roetaanslag is mogelijk dat de olie in de lekbak ook werd gebrand. De instabiele onderzijde kon in de tamelijk zachte lemen vloer van de huizen gedraaid worden. In deze tijd van opkomende verstedelijking werd de concurrentie onder pottenbakkers groter. Men wilde soms meer dan alleen functionele producten en het vormenspectrum werd breder. Er kwamen meer materiaalsoorten beschikbaar. Over het algemeen is dit soort olielampen vervaardigd van betere kwaliteit witbakkend Maaslands of Pingsdorf aardewerk. Waarschijnlijk is dit dan ook een lokale nabootsing van duurder import aardewerk.

Momenteel te bezichtigen in Erfgoed Rozet.

©Tweede foto: Leo Smole.