Wat groeit er in de beek dan?
We hebben eerder al eens twee artikelen gemaakt over de vergroening naast de Sint Jansbeek en tracé Weerdjesstraat. Omdat bewoners ook graag wilden weten of er na de vele gekapte bomen er meer groen terug zou komen en ook letten wij daar zeer op.
Maar ook in de Sint Jansbeek zijn er planten gepoot om deze een echte uitstraling te geven als beek maar ook om meer insecten en vogels te trekken. Daarnaast is het altijd aan te raden om in vijvers of beken waterplanten te poten om een goed ecologisch evenwicht te krijgen.
Varenmuur
Het bekendste gedeelte is wel de varenmuur naast de Eusebiuskerk. Alvorens dit gedeelte uitgediept was en gebouwd kon worden moesten eerst vele skeletten en botten opgegraven worden. Volgens globale tellingen zijn dat er zo rond de 600 skeletten. Men verwacht dat er onder de huidige bestrating nog veel meer skeletten zullen liggen.
De varenmuur is opgebouwd uit oude stenen die eerder zijn opgegraven onder Rozet, Bartok en de Helstraat. Deze stenen zijn daardoor zeer poreus en hierdoor ook zeer geschikt om varens in te zetten.
In dit gedeelte komen maar liefst 102 planten te staan en één bijzondere is wel de Steenbreekvaren (Asplenium trichomanes) die tot 2017 als beschermd plantje op de lijst stond. De steenbreekvaren houdt van vochtige muren maar niet echt van volle zon. Bladeren zijn ongeveer 20 cm lang maar op een goede plek kunnen ze zelfs 40 cm lang worden. Een plant met sporen die ze ook echt verdient in deze muur.
Natuurlijk zijn er ook mannetjes onder de planten zoals de Mannetjesvaren (Dryopteris filix- mas). In de bossen komt hij vaak voor en kan zelfs één meter hoog worden. Op een muur, zoals in de varenbeek, blijft het een kleine varen. Dryopteris komt van het Griekse drys of dryos (eik) en pteris (varen), waarmee bedoeld wordt een varen die op een eik kan groeien.
Met leerachtig en wat tongvormig blad staan er een 30-tal Tongvarens (Asplenium scolopendrium). Ook een varen die eerder zeer beschermd was en vooral meer in duingebieden voorkwam. De bladeren werden vroeger gebruikt om zieke schapen mee te genezen.
Onder de noemer “vreemd maar wel mooi” is er ook een plant die familie is van de papaver namelijk de Gele Helmbloem (Corydalis lutea). Met mooie gele bloemen van mei tot augustus zal de muur mooi geel bloeien.
De planten in de varenmuur houden van een schaduwrijke tot halfschaduw plek en zijn geen liefhebbers van pokon. Liever wat water en een kalkrijke ondergrond. De varens zullen straks verschillend hun sporen laten vallen vanaf juni en hopelijk blijven er veel achter op de muur zodat het een groenige massa wordt.
Beekstraat
Ook in de Beekstraat is er een moerasgedeelte gemaakt en staan er diverse planten al in om wortel te schieten en straks te groeien en te bloeien. Met een aantal van 580 stuks zou dat dan ook wel moeten gaan lukken lijkt ons.
Sommigen zetten hem op de vaas als een snijbloem maar ook als moerasplant is de Gele lis (Iris pseudocorus) een zeer bekende. Bloeiend van mei tot juli en met een lengte tot wel één meter trekt deze hommels en zwerfvliegen aan. De hommels moeten wel even werken om bij de nectar te komen aangezien deze echt onderin verstopt zit. Na de bloei maakt deze plant zaden aan die zich verder via het water gaan verspreiden.
Beter bekend als moerashyacint is de Snoekkruid (Pontederia cordata) uit Noord Amerika een pareltje. Met zijn blauwe aren zal deze veel insecten aantrekken w.o. vlinders. Door de groei vermeerderd hij zich via de wortels in deze beek.
Met drie blaadjes aan een steel en roze knoppen bloeit de volgende tot mooi wit. Hoe groter hoe mooier en fier zal hij reiken tussen de andere moerasplanten. We hebben het over de Waterdrieblad (Menyanthes trifoliata). Als familie van de watergentiaan werd de plant vroeger gebruikt als kalmeringsmiddel. De bittere stof, uit de bladeren, moest men kauwen en werd in homeopathische middelen verwerkt.
Broerenstraat
Wie vanaf de Beekstraat richting het Kerkplein gaat, ziet hier ook nog twee beekbakken liggen. Met een persleiding wordt deze vanaf de Beekstraat gevuld. Al het water komt uit de Lauwersgracht en wordt d.m.v. een pomp aangeleverd. En dat met een pomp van 100m3 p/uur.
Met 730 moerasplanten zal menig insect wel blij worden maar jullie hopelijk ook. Naast een 190 stuks Waterdrieblad (Menyanthes trifoliata) zoals ook in de Beekstraat komen er nog drie mooie soorten die hier goed zullen gedijen.
We starten gelijk met een van de mooiste moerasplant, namelijk de Zwanenbloem (Butomus umbellatus). Umbellatus verwijst naar het Engelse woord “Umbrella” wat regenscherm betekend. betekent. En met een scherm aan roze bloemen is het ook een waardige en stevige mooie plant. Een ware lekkernij voor graafwespen.
Met een geurig plant, die honingbijen en wespen aantrekt, is de Watermunt (Mentha aquatica) een lokkertje. Naast de muntgeur is het een soort onder de lipbloemige.
Een zeer bekende onder ouderen is wel een smaakmaker maar ook een (opwekkende) hallucinerende plant. We hebben het over de Kalmoes (Acorus calamus). De wortelstok wordt vaak nog gebruikt in de keuken en heeft een scherpe aromatische geur. Als men de bladeren wat kneust herken je de typische geur van Beerenburger of Deventer koek.
Slot
Als we alles optellen dan komen er ruim 1400 waterplanten in deze gedeeltes van de beek. Daarnaast zijn er nog wat zwerfkeien geplaatst zodat (water)vogels en insecten lekker kunnen zonnen.
Een menig waterliefhebber vraagt zich af waarom er geen waterlelies in de beek zijn gezet……. Omdat het water steeds stroomt spreekt men van bewegend water. Iets waar een waterlelie niet tegen kan, is stromend water. Een bloemknop zou daardoor niet uitkomen en steeds gaan afsterven.
Wel willen we straks met de gemeente om tafel om te kijken of vanaf de Eusebiuskerk naar de Nieuwstraat ook moerasplanten in een bak kunnen worden gezet zodat het daar ook veel kleurrijker wordt.