Archeologen hebben veel historie gevonden in het centrum.

Eerder werd al onder Rozet en het Bartok veel historisch materiaal gevonden, maar ook in de Helstraat en onder het Kerkplein lag veel van onze Arnhemse voorgangers in de grond. Vooral de Helstraat was een spannende locatie omdat daar de Minnebroedersklooster waarschijnlijk heeft gestaan.

Kerkplein:

Archeologen hebben op het Kerkplein in 2016 eerst een aantal diepe proefsleuven gegraven om te onderzoeken wat voor waardevolle dingen er te zien zijn. Reeds bij de eerste sleuven trof men veel waardevolle dingen aan zoals muren, beerputten en wat beenderen.

De beenderen bleken van dode dieren te zijn die vroeger in een beerput werden gegooid. Een beerput is zeg maar een grote septische put waar men zijn behoeften in deed. Doordat men daar dan een (gedode) rund in gooide werd het rottingsproces bevorderd. Dit was een betere oplossing dan met water en zeep uitboenen.

Ook afgelopen maanden hebben de archeologen van BAAC  en stadsarcheoloog Leo Smole vele meters onderzocht en bergen grond verzet. Wel veel met een graafmachine maar zeer, zeer en heel erg voorzichtig. Het uitpuzzelen na een mogelijke vondst moest dan ook verder met schoppen, kwasten, schrapers en borstels. En dat terwijl een collega een berg aarde ging onderzoeken met een metaaldetector. Immers er kan altijd nog wat tussen zitten van waarde.

Globaal heeft men veel waterputten, beerpotten, watertonnen en persoonlijk materiaal gevonden. Sommige putten gingen dik 6 meter onder het maaiveld de grond in. En op de foto’s zien ze er zeer ambachtelijk maar ook meesterlijk uit. Vooral als men de oude watertonnen ziet dat handwerk is en eigenlijk best goed intact is gebleven na deze lange tijd.

Doordat het in grondwater heeft gelegen is alles goed geconserveerd. Vele dingen werden dan ook vochtig verpakt om de rotting te vertragen. De watertonnen zijn gedeeltelijk ingepakt en worden onderzocht op hun oudheid. Dit kan gedaan worden door de ringen van het gebruikte boomsoort te tellen.

In de laatste week werd er nog een oude beerput gevonden op de rand van het Kerkplein en Turfstraat. Ook hier werden veel oude voorwerpen in gevonden met zelfs een oude kan en wat tegeltjes met een soort Arabische uitdrukking, iets wat de archeologen nog nooit gezien hadden.

Alle vondsten zijn wel zeer verschillend door de eeuwen heen. Zo ontdekte men sporen van bebouwingen uit 1100. En een stenen waterput uit de tijd van 1850. Veel handwerk en ook ambachtelijke historie op het Kerkplein. En hoe zit het met die ring die gevonden is?

De Helstraat:

Terwijl er nog een flat aan de Rodenburgstraat gesloopt moest worden zijn de archeologen eerder al druk bezig geweest met een zijde van de Helstraat te onderzoeken. Ook hier werd snel duidelijk dat de Sint Jansbeek zijn tracé had gehad. Een bebouwing wat later een soort watermolen blijkt te zijn, komt al gauw tevoorschijn. Men heeft al direct een indruk van hoe het vroeger daar was geweest. Of de Minnebroedersklooster er heeft gestaan blijft ook nog een gedachte die enorm speelt.

Nadat de flat gesloopt werd konden de archeologen echt verder met de opgravingen. Ze starten direct in de hoek achter een flat die blijft staan om opgeknapt te worden. Gek genoeg komen zij er al oude muren tegen op nog geen halve meter diepte. Is dit het oude klooster waar ze op hoopten? Nadat zij nog wat dieper graven, blijkt het inderdaad om een gedeelte van het klooster te gaan. Men vermoedt dat er nog een groot gedeelte onder de flat staat. Men kan daar helaas niet bij.

Verrassend werd het nog meer toen bij verdere opgravingen gedeeltes van een 14^e-eeuws huis werd gevonden. Hier werd met bogen gewerkt om de overspanning van het huis te dragen. Archeoloog René van der Mark denkt dat hier een vorstelijk persoon heeft gewoond. Opmerkelijk omdat dit een stuk was wat vroeger aan de rand heeft gestaan in Arnhem.

De Weerdjesstraat in het gebied de Weerdjes stond jarenlang bekend als de ‘sloppenwijk’ van de stad laat stadsarcheoloog Leo Smole weten. Dus deze vorstelijke vondst werd dan ook vreemd ontvangen bij de archeologen.

Eerder werden op de hoek Nieuwstraat/Broerenstraat nog beenderen e.d. gevonden en een gedeelte van de Sint Jansbeek. Daar was de beek overkluisd, iets wat ook weer op de Helstraat is gevonden. Op deze locatie zijn de 13 nieuwe verkochte kavels.

Ook bij het vorstelijk huis zijn een tweetal graven gevonden. Of dat de bewoners van het huis waren zullen we wellicht pas weten na een goed onderzoek.

–

Alle gevonden materialen zijn vastgelegd met een gps peilstok en gefotografeerd. Daarna in zakken gedaan met de exacte vindplaats en gelabeld. Deze zullen nader worden onderzocht. Er komt nog een boek over de historie van de Zuidelijke binnenstad.

Net zoals indertijd bij Bartok en Rozet worden de overkluisde stukken Sint Jansbeek weer hergebruikt in de nieuwe Sint Jansbeek die momenteel wordt aangelegd. In het gedeelte waar varens zullen komen worden deze stenen ingemetseld. Door hun poreusheid zijn het goede stenen om varens op te laten groeien. Zo blijft een oud stuk historie van de Sint Jansbeek weer goed in beeld in de nieuwe beek.

Op woensdag 3 mei vertelt stadsarcheoloog Leo Smole meer over de gevonden historie op het Kerkplein. Ook zijn er daarvan vondsten te bekijken die speciaal voor deze middag aanwezig zijn.

Meer info en om je aanmelden op: Lunchgesprekken